Η ταχύτητα καθίζησης των ερυθρών αιμοσφαιρίων (ΤΚΕ), γνωστή στα αγγλικά ως ESR (Erythrocyte Sedimentation Rate), είναι μια αιματολογική εξέταση που μετρά τον ρυθμό με τον οποίο τα ερυθρά αιμοσφαίρια καθιζάνουν στο κάτω μέρος ενός σωλήνα αίματος σε μια ώρα. Η ΤΚΕ είναι μια μη ειδική εξέταση που χρησιμοποιείται ευρέως για την ανίχνευση της παρουσίας φλεγμονής στο σώμα.
Πώς Μετράται η ΤΚΕ;
Η μέτρηση της ΤΚΕ πραγματοποιείται με την ακόλουθη διαδικασία:
- Συλλογή Αίματος: Μια μικρή ποσότητα αίματος λαμβάνεται από μια φλέβα, συνήθως στο χέρι.
- Τοποθέτηση σε Σωλήνα: Το αίμα τοποθετείται σε έναν ειδικό, κατακόρυφο σωλήνα μέτρησης, συνήθως έναν σωλήνα Westergren.
- Καθίζηση: Ο σωλήνας αφήνεται αμετακίνητος για μία ώρα.
- Μέτρηση: Μετριέται η απόσταση σε χιλιοστά που έχουν διανύσει τα ερυθρά αιμοσφαίρια προς τον πυθμένα του σωλήνα.
Η ταχύτητα καθίζησης εκφράζεται σε χιλιοστά ανά ώρα (mm/hr).
Τι Σημαίνει η ΤΚΕ;
Η ΤΚΕ είναι μια μη ειδική εξέταση, που σημαίνει ότι δεν μπορεί να διαγνώσει συγκεκριμένες ασθένειες από μόνη της. Ωστόσο, είναι χρήσιμη για την ανίχνευση της παρουσίας φλεγμονής, λοιμώξεων, καρκίνων, και αυτοάνοσων διαταραχών. Η αυξημένη ΤΚΕ υποδηλώνει ότι υπάρχει φλεγμονή στο σώμα, ενώ η χαμηλή ΤΚΕ δεν έχει συνήθως σημαντική κλινική σημασία.
Κανονικές Τιμές ΤΚΕ
Οι κανονικές τιμές της ΤΚΕ μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με την ηλικία, το φύλο και τα εργαστήρια, αλλά γενικά κυμαίνονται ως εξής:
- Άνδρες κάτω των 50 ετών: 0-15 mm/hr
- Γυναίκες κάτω των 50 ετών: 0-20 mm/hr
- Άνδρες άνω των 50 ετών: 0-20 mm/hr
- Γυναίκες άνω των 50 ετών: 0-30 mm/hr
Καταστάσεις που Επηρεάζουν την ΤΚΕ
Υπάρχουν πολλές καταστάσεις που μπορούν να αυξήσουν ή να μειώσουν την ΤΚΕ. Ακολουθεί μια λίστα με κάποιες από αυτές:
Αυξημένη ΤΚΕ
- Φλεγμονώδεις Ασθένειες:
- Ρευματοειδής αρθρίτιδα
- Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος (SLE)
- Ουρική αρθρίτιδα
- Λοιμώξεις:
- Βακτηριακές λοιμώξεις (πνευμονία, σηψαιμία)
- Φυματίωση
- Οστεομυελίτιδα
- Καρκίνοι:
- Λέμφωμα
- Πολλαπλό μυέλωμα
- Χρόνιες Νόσοι:
- Νεφρική ανεπάρκεια
- Καρδιακή ανεπάρκεια
- Αυτοάνοσες Διαταραχές:
- Σαρκοείδωση
- Γιγαντοκυτταρική αρτηρίτιδα
Μειωμένη ΤΚΕ
- Ασθένειες του Αίματος:
- Δρεπανοκυτταρική αναιμία
- Σφαιροκυττάρωση
- Καρδιακή Ανεπάρκεια:
- Χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια μπορεί να μειώσει την ΤΚΕ.
- Υπεργλοβουλιναιμία:
- Αυξημένη ποσότητα ανοσοσφαιρινών στο αίμα.
Ηλικία και ΤΚΕ
Η ηλικία είναι ένας σημαντικός παράγοντας που μπορεί να επηρεάσει την ΤΚΕ. Με την αύξηση της ηλικίας, η ΤΚΕ τείνει να αυξάνεται φυσιολογικά. Αυτό συμβαίνει κυρίως λόγω των αλλαγών στη σύσταση του αίματος και των αγγείων, καθώς και της αυξημένης πιθανότητας εμφάνισης χρόνιων ασθενειών. Για παράδειγμα, οι κανονικές τιμές ΤΚΕ για άτομα άνω των 50 ετών είναι υψηλότερες σε σύγκριση με νεότερα άτομα.
Πώς η Αναιμία Επηρεάζει τις Τιμές της ΤΚΕ
Η αναιμία είναι μια κατάσταση όπου ο αριθμός των ερυθρών αιμοσφαιρίων ή η ποσότητα της αιμοσφαιρίνης στο αίμα είναι χαμηλότερη από το φυσιολογικό. Η παρουσία αναιμίας μπορεί να επηρεάσει τις τιμές της Ταχύτητας Καθίζησης Ερυθρών (ΤΚΕ) με διάφορους τρόπους.
Αυξημένη ΤΚΕ στην Αναιμία
Σε πολλές περιπτώσεις, η αναιμία μπορεί να προκαλέσει αύξηση της ΤΚΕ. Οι λόγοι για αυτό περιλαμβάνουν:
- Μειωμένος Αριθμός Ερυθρών Αιμοσφαιρίων: Όταν υπάρχει αναιμία, ο συνολικός αριθμός των ερυθρών αιμοσφαιρίων είναι μειωμένος. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει λιγότερος αριθμός κυττάρων για να καθιζάνει, με αποτέλεσμα να αυξάνεται ο ρυθμός καθίζησης των εναπομείναντων κυττάρων.
- Μεταβολές στη Σύσταση του Πλάσματος: Αναιμίες, ιδιαίτερα οι χρόνιες, συχνά συνοδεύονται από αυξημένα επίπεδα πρωτεϊνών στο πλάσμα, όπως το ινωδογόνο και οι ανοσοσφαιρίνες. Αυτές οι πρωτεΐνες προάγουν τη συγκόλληση των ερυθρών αιμοσφαιρίων και την ταχύτερη καθίζησή τους, αυξάνοντας την ΤΚΕ.
Χαμηλή ΤΚΕ σε Συγκεκριμένους Τύπους Αναιμίας
Ωστόσο, υπάρχουν και τύποι αναιμίας που μπορεί να οδηγήσουν σε χαμηλότερη ΤΚΕ:
- Δρεπανοκυτταρική Αναιμία: Σε αυτήν την κληρονομική μορφή αναιμίας, τα ερυθρά αιμοσφαίρια παίρνουν ένα μη φυσιολογικό, δρεπανοειδές σχήμα, το οποίο μπορεί να παρεμποδίσει την καθίζηση και να οδηγήσει σε χαμηλότερη ΤΚΕ.
- Μικροκυτταρικές Αναιμίες: Αναιμίες όπου τα ερυθρά αιμοσφαίρια είναι μικρότερα από το φυσιολογικό, όπως η σιδηροπενική αναιμία. Τα μικρότερα κύτταρα μπορεί να καθιζάνουν πιο αργά, μειώνοντας έτσι την ΤΚΕ.
