Η βαρενικλίνη είναι ένα φάρμακο που χρησιμοποιείται ευρέως στην ιατρική για τη διακοπή του καπνίσματος. Λειτουργεί ως ένας εξειδικευμένος παράγοντας που στοχεύει τους νικοτινικούς υποδοχείς του εγκεφάλου, οι οποίοι ενεργοποιούνται όταν κάποιος καπνίζει και εισπνέει νικοτίνη. Eίναι ιδιαίτερα χρήσιμη για άτομα που έχουν προσπαθήσει να κόψουν το κάπνισμα χωρίς επιτυχία, καθώς μπορεί να μειώσει σημαντικά την ένταση των συμπτωμάτων στέρησης και να αποτρέψει τις υποτροπές. Η βαρενικλίνη επίσης μειώνοντας την ευχαρίστηση που συνδέεται με το κάπνισμα βοηθά τους καπνιστές να ξεπεράσουν τη φυσική και ψυχολογική εξάρτηση από τη νικοτίνη. Σε μελέτες έχειαποδειχθεί οτι η βαρενικλίνη διπλασιάζει ή και τριπλασιάζει τις πιθανότητες επιτυχίας στη διακοπή του καπνίσματος σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο (placebo).Συγκεκριμένα, οι στατιστικές δείχνουν ότι περίπου το 44% των ατόμων που λαμβάνουν βαρενικλίνη επιτυγχάνουν τη διακοπή του καπνίσματος στις πρώτες 12 εβδομάδες θεραπείας
Μηχανισμός Δράσης της Βαρενικλίνης
Η βαρενικλίνη δρα με δύο κύριους τρόπους:
- Μίμηση της Δράσης της Νικοτίνης: Η βαρενικλίνη συνδέεται με τους νικοτινικούς υποδοχείς στον εγκέφαλο και τους ενεργοποιεί μερικώς, προκαλώντας την απελευθέρωση ντοπαμίνης, της χημικής ουσίας που σχετίζεται με την ευχαρίστηση. Αυτό βοηθά στη μείωση των συμπτωμάτων στέρησης και στην ελάττωση της επιθυμίας για κάπνισμα, καθώς ο εγκέφαλος λαμβάνει ένα υποκατάστατο σήμα ευχαρίστησης χωρίς να απαιτείται η εισαγωγή εξωτερικής νικοτίνης.
- Αποκλεισμός της Εξωτερικής Νικοτίνης: Παράλληλα, η βαρενικλίνη δρα ως ανταγωνιστής, αποκλείοντας τη δυνατότητα της νικοτίνης από τα τσιγάρα να συνδεθεί με τους ίδιους υποδοχείς. Αυτό σημαίνει ότι αν κάποιος καπνίσει ενώ λαμβάνει βαρενικλίνη, η νικοτίνη από το τσιγάρο δεν μπορεί να προκαλέσει την ίδια αίσθηση ευχαρίστησης. Το κάπνισμα γίνεται λιγότερο ικανοποιητικό, μειώνοντας την επιθυμία για συνέχιση του καπνίσματος.
Δοσολογικό Σχήμα και Σταδιακή Προσέγγιση Διακοπής με Βαρενικλίνη (Varenicline)
Η βαρενικλίνη προσφέρει δύο κύριες προσεγγίσεις για τη διακοπή του καπνίσματος: την άμεση διακοπή και τη σταδιακή μείωση. Ακολουθεί το δοσολογικό σχήμα για κάθε προσέγγιση:
1. Άμεση Διακοπή Καπνίσματος
- Ημέρες 1-3: 0,5 mg μία φορά την ημέρα.
- Ημέρες 4-7: 0,5 mg δύο φορές την ημέρα.
- Από την 8η ημέρα και μετά: 1 mg δύο φορές την ημέρα.
- Επιτυχής Διακοπή μετά από 12 Εβδομάδες: Εάν η διακοπή του καπνίσματος είναι επιτυχής μετά από 12 εβδομάδες θεραπείας, συνιστάται η συνέχιση της βαρενικλίνης για επιπλέον 12 εβδομάδες, λαμβάνοντας 1 mg κάθε 12 ώρες.
2. Σταδιακή Προσέγγιση Διακοπής Καπνίσματος
Για ασθενείς που δεν είναι έτοιμοι να διακόψουν το κάπνισμα άμεσα ή προτιμούν μια πιο σταδιακή προσέγγιση, η βαρενικλίνη μπορεί να χρησιμοποιηθεί με στόχο τη σταδιακή μείωση της κατανάλωσης καπνού:
Εβδομάδες 1-4: Ξεκινήστε με τη βαρενικλίνη όπως αναφέρθηκε παραπάνω και μειώστε το κάπνισμα κατά 50% σε σχέση με τη βασική κατανάλωση.
Εβδομάδες 5-8: Μειώστε το κάπνισμα κατά επιπλέον 50%, με στόχο την πλήρη αποχή από το κάπνισμα έως την 12η εβδομάδα.
Επιτυχής Διακοπή μετά από 12 Εβδομάδες: Εάν επιτευχθεί η πλήρης διακοπή, συνεχίστε τη βαρενικλίνη για επιπλέον 12 εβδομάδες, για συνολική διάρκεια θεραπείας 24 εβδομάδων.
Σημείωση: Οι ασθενείς πρέπει να ενθαρρύνονται να κόψουν το κάπνισμα νωρίτερα εάν αισθάνονται έτοιμοι.
Πιθανές Παρενέργειες της Βαρενικλίνης
Η βαρενικλίνη, όπως και κάθε φαρμακευτική αγωγή, μπορεί να προκαλέσει ορισμένες παρενέργειες. Οι πιο συχνές παρενέργειες περιλαμβάνουν:
- Ναυτία: Πολύ συχνή παρενέργεια, εμφανίζεται σε περίπου 30% των ασθενών.
- Διαταραχές ύπνου: Αϋπνία ή ζωηρά όνειρα είναι επίσης συχνές.
- Πονοκέφαλοι
- Ξηροστομία
- Κόπωση
- Δυσκολία στη συγκέντρωση
Σε σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί να εμφανιστούν πιο σοβαρές παρενέργειες, όπως:
- Ψυχιατρικές εκδηλώσεις: Καταθλιπτικά επεισόδια, ευερεθιστότητα ή άγχος.
- Αυτοκτονικές σκέψεις ή συμπεριφορά: Έχει αναφερθεί σπάνια και συνιστάται η παρακολούθηση των ασθενών για σημεία ψυχικής δυσφορίας.
Αντενδείξεις της Βαρενικλίνης
Η βαρενικλίνη αντενδείκνυται σε ορισμένες καταστάσεις:
- Ιστορικό ψυχιατρικών διαταραχών: Αν και τα συμπτώματα ψυχιατρικών παθήσεων είναι σπάνια, τα άτομα με ιστορικό τέτοιων διαταραχών πρέπει να χρησιμοποιούν τη βαρενικλίνη με μεγάλη προσοχή και υπό στενή ιατρική παρακολούθηση.
- Σοβαρή νεφρική δυσλειτουργία: Οι ασθενείς με σοβαρά προβλήματα στα νεφρά πρέπει να χρησιμοποιούν τη βαρενικλίνη με μειωμένη δόση ή να την αποφεύγουν, ανάλογα με τη συμβουλή του γιατρού.
Συμπέρασμα
Η βαρενικλίνη είναι ένα αποτελεσματικό φάρμακο για τη διακοπή του καπνίσματος, αλλά η χρήση της πρέπει να γίνεται υπό την επίβλεψη ενός γιατρού, ειδικά αν υπάρχουν προϋπάρχουσες ιατρικές καταστάσεις ή ιστορικό ψυχιατρικών διαταραχών.
