Τα τριγλυκερίδια είναι λιπίδια που κυκλοφορούν στο αίμα και είναι ο πιο συχνός τύπος λίπους στο σώμα. Προέρχονται κυρίως από τις τροφές που περιέχουν λίπος. Εκτός από τα τριγλυκερίδια που προσλαμβάνουμε με την τροφή, ο οργανισμός μας μπορεί να συνθέσει τριγλυκερίδια από πλεονάζοντες υδατάνθρακες και πρωτεΐνες που καταναλώνουμε. Αυτή η πλεονάζουσα ενέργεια μετατρέπεται σε τριγλυκερίδια και αποθηκεύεται στα λιποκύτταρα του λιπώδους ιστού. Όταν ο οργανισμός χρειάζεται ενέργεια, χρησιμοποιεί αυτά τα αποθηκευμένα τριγλυκερίδια “καίγοντας” το λίπος.
Υψηλά Επίπεδα Τριγλυκεριδίων
Ενώ ένας αριθμός τριγλυκεριδίων στο αίμα είναι απαραίτητος για την ομαλή λειτουργία του οργανισμού, τα υψηλά επίπεδα (υπερτριγλυκεριδαιμία) αυξάνουν τον κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων όπως το έμφραγμα και το εγκεφαλικό. Τα επίπεδα τριγλυκεριδίων για ενήλικες είναι τα εξής:
| Κατηγορία | Επίπεδα Τριγλυκεριδίων (mg/dL) |
|---|---|
| Κανονικά | < 150 |
| Οριακά Υψηλά | 150 – 199 |
| Υψηλά | 200 – 499 |
| Πολύ Υψηλά | ≥ 500 |
Διαφορές Τριγλυκεριδίων και Χοληστερίνης
Πρέπει να ξεχωρίζουμε τα τριγλυκερίδια από τη χοληστερίνη, ένα άλλο λιπίδιο που κυκλοφορεί στο αίμα. Τα τριγλυκερίδια προέρχονται κυρίως από την τροφή και χρησιμεύουν ως μέσο αποθήκευσης ενέργειας στα λιποκύτταρα, ενώ η χοληστερίνη παράγεται κυρίως στο συκώτι και είναι ένα απαραίτητο δομικό συστατικό για τις κυτταρικές μεμβράνες και τη σύνθεση ορμονών και βιταμίνης D.
Αιτίες Υψηλών Τριγλυκεριδίων
Στις περισσότερες περιπτώσεις, η συστηματική υπερφαγία προκαλεί υψηλά επίπεδα τριγλυκεριδίων. Περιστασιακά, η αιτία μπορεί να είναι μια υποκείμενη κατάσταση όπως:
- Υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ
- Ανεπιθύμητες παρενέργειες συγκεκριμένων φαρμάκων (διουρητικά, οιστρογόνα και προγεστίνες, ρετινοειδή, στεροειδή, β-αναστολείς)
- Κακώς ρυθμισμένος διαβήτης
- Υποθυρεοειδισμός (ανεπαρκής παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών)
- Ορισμένοι τύποι ηπατικών και νεφρικών νοσημάτων
- Ορισμένες γενετικές διαταραχές, όπως η οικογενής υπερτριγλυκεριδαιμία και η οικογενής συνδυασμένη υπερλιπιδαιμία
Γιατί τα Υψηλά Τριγλυκερίδια Μπορούν να Προκαλέσουν Προβλήματα
Υψηλά επίπεδα τριγλυκεριδίων μπορούν να συμβάλλουν στη δημιουργία αθηρωματικών πλακών στις αρτηρίες. Αυτές οι πλάκες είναι συσσωρεύσεις λίπους, χοληστερόλης και άλλων ουσιών που προσκολλώνται στα τοιχώματα των αρτηριών, στενεύοντας τις αρτηρίες και περιορίζοντας τη ροή του αίματος. Αυτό μπορεί να προκαλέσει αθηρωμάτωση, η οποία αυξάνει τον κίνδυνο στεφανιαίας νόσου, στηθάγχης (πόνος στο στήθος), εμφράγματος και εγκεφαλικού επεισοδίου.
Παγκρεατίτιδα
Υψηλά επίπεδα τριγλυκεριδίων μπορούν επίσης να προκαλέσουν παγκρεατίτιδα, μια σοβαρή φλεγμονή του παγκρέατος. Όταν τα τριγλυκερίδια στο αίμα είναι εξαιρετικά υψηλά (συνήθως πάνω από 1,000 mg/dL), μπορούν να προκαλέσουν βλάβη στο πάγκρεας.
Πώς Μπορείτε να Προλάβετε ή να Μειώσετε τα Υψηλά Τριγλυκερίδια
Οι αλλαγές στη διατροφή και τον τρόπο ζωής μπορούν να μειώσουν τα επίπεδα τριγλυκεριδίων. Για να διατηρήσετε τα τριγλυκερίδια και τη συνολική χοληστερόλη σας σε υγιή επίπεδα:
- Ασκηθείτε τακτικά και αποφύγετε την καθιστική ζωή.
- Ακολουθήστε μια υγιεινή διατροφή με λιγότερα λιπαρά, αποφύγετε επεξεργασμένους υδατάνθρακες και καταναλώστε φυτικές ίνες.
- Μειώστε την κατανάλωση αλκοόλ.
- Κοιμηθείτε αρκετά.
- Χάστε βάρος (αν χρειάζεται) και διατηρήστε ένα υγιές βάρος.
- Διακόψτε το κάπνισμα.
- Ελέγξτε την αρτηριακή σας πίεση και τον σακχαρώδη διαβήτη.
- Θεραπεύστε τυχόν υποκείμενα νοσήματα.
Αν η αλλαγή του τρόπου ζωής δεν μειώσει τα επίπεδα τριγλυκεριδίων, ο γιατρός σας μπορεί να προτείνει φαρμακευτική αγωγή με φιβράτες, ιχθυέλαια, στατίνες ή εζετιμίμπη.
Ιχθυέλαια για τη Μείωση των Τριγλυκεριδίων
Τα ιχθυέλαια είναι έλαια που προέρχονται από τη σάρκα λιπαρών ψαριών, όπως ο σολομός, το σκουμπρί, η σαρδέλα και η ρέγγα. Είναι πλούσια σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, ιδιαίτερα το EPA (εικοσαπεντανοϊκό οξύ) και το DHA (δοκοσαεξανοϊκό οξύ), τα οποία είναι γνωστά για τα πολλαπλά οφέλη τους στην καρδιαγγειακή υγεία. Τα ωμέγα-3 δεν παράγονται από το ανθρώπινο σώμα σε επαρκείς ποσότητες, επομένως πρέπει να ληφθούν μέσω της διατροφής ή με τη μορφή συμπληρωμάτων ιχθυελαίων.
Τα ιχθυέλαια, ιδιαίτερα αυτά που είναι πλούσια σε EPA και DHA, είναι γνωστά για την αποτελεσματικότητά τους στη μείωση των αυξημένων επιπέδων τριγλυκεριδίων. Έρευνες έχουν δείξει ότι υψηλές δόσεις ιχθυελαίων μπορούν να μειώσουν τα τριγλυκερίδια κατά 20-50%, ανάλογα με τα αρχικά επίπεδα του ατόμου και άλλους παράγοντες. Ο μηχανισμός δράσης περιλαμβάνει πολλαπλές οδούς. Τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα μειώνουν τη σύνθεση των τριγλυκεριδίων στο ήπαρ, αναστέλλοντας το ένζυμο διακυλογλυκερόλη-ακυλοτρανσφεράση, το οποίο είναι υπεύθυνο για την παραγωγή των τριγλυκεριδίων.
Επιπλέον, προάγουν την απομάκρυνση των τριγλυκεριδίων από το αίμα αυξάνοντας τη δραστηριότητα της λιποπρωτεϊνικής λιπάσης, ενός ενζύμου που διασπά τα τριγλυκερίδια σε ελεύθερα λιπαρά οξέα. Επίσης, τα ωμέγα-3 μειώνουν τη διαθεσιμότητα λιπαρών οξέων που χρησιμοποιεί το ήπαρ για την παραγωγή τριγλυκεριδίων, μειώνοντας έτσι περαιτέρω τα επίπεδά τους. Συνολικά, τα ιχθυέλαια αποτελούν αποτελεσματική επιλογή για τη διαχείριση της υπερτριγλυκεριδαιμίας, ιδίως σε άτομα με πολύ υψηλά επίπεδα.
